 |
| HAMMOND B-3 |
Σήμερα θα μιλήσω για ένα ξεχωριστό
μουσικό όργανο που ο χαρακτηριστικός του ήχος είναι βασικό συστατικό πολλών
μεγάλων μουσικών επιτυχιών που έχουν γράψει μεγάλο μέρος της ιστορίας της
σύγχρονης μουσικής.
Πριν 80 χρόνια το 1935 ο Laurence Hammond(1895-1973), ένας πρωτοποριακός εφευρέτης(έχει μεταξύ άλλων εφεύρει,
τα γυαλιά για ταινίες 3 D, το πρώτο ηλεκτρικό ρολόι
ακριβείας, γυροσκόπια για αεροπλάνα κλπ), κατασκευάζει ένα ηλεκτρικό μουσικό
όργανο που θα μπορούσε να αντικαταστήσει επάξια το παραδοσιακό εκκλησιαστικό
όργανο ή απλά «όργανο». Το εκκλησιαστικό όργανο είναι ένα αερόφωνο πληκτροφόρο
μουσικό όργανο που λειτουργεί με αέρα. Είναι μια πολύπλοκη ,τεραστίων διαστάσεων,
πανάκριβη κατασκευή που αποτελείται από ένα πλήθος αυλών που ξεκινούν από το πάτωμα
και εκτείνονται σε όλο το ύψος μιας καθολικής εκκλησίας. Κάθε αυλός παράγει και
μια διαφορετική νότα. Ο μουσικός μέσω ηλεκτρικών διακοπτών ή μηχανικών μοχλών
που βρίσκονται δεξιά και αριστερά του κλαβιέ των πλήκτρων ανοιγοκλείνει τους
αυλούς παράγοντας τα αντίστοιχα ηχοχρώματα. Το εκκλησιαστικό όργανο
περιλαμβάνει μία ή περισσότερες σειρές πλήκτρων (κλαβιέ) με έκταση 4 ½ οκτάβες
σε παράταξη άσπρων και μαύρων όπως αυτά του πιάνου. Επίσης περιλαμβάνει
συνήθως και μία σειρά από ποδόπληκτρα (πεντάλ) με έκταση 2 ½ οκτάβες. Πρόγονος
του θεωρείται ο αρχαιοελληνικό όργανο που ονομάζονταν «ύδραυλις».
 |
| ΥΔΡΑΥΛΙΣ |
Το όργανο που φέρει το όνομα του κατασκευαστή έγινε γρήγορα
δημοφιλές λόγω της ποικιλίας των ηχοχρωμάτων που παρήγαγε και του σχετικά
χαμηλού κόστους αγοράς. Η διαφορά της τιμής μεταξύ του Hammond organ και ενός συμβατικού οργάνου
είναι αβυσσαλέα. Τo Hammond στοιχίζει 260$ και ένα συμβατικό εκκλησιαστικό όργανο στοιχίζει
75000$!!! Γνωστά ονόματα της εποχής όπως ο Δρ Αλμπερτ Σβάιτσερ, ο Χέρνυ Φόρντ,
η Ελεανορ Ρούσβελτ, ο Τζορτζ Γκέρσουιν ήταν μερικοί από τους πρώτους που το
απόκτησαν .Οι μουσικοί της τζαζ δεν έμειναν ασυγκίνητοι από τις δυνατότητες του
οργάνου και πειραματίστηκαν με αυτό, όπως ο Count Basie και Fats Waller. Όπως πολύ εύστοχα είπε ο οργανίστας John Medeski το Hammond έγινε το η big band των φτωχών, αφού μπόρεσε
να αντικαταστήσει πολλά ζωτικά όργανα (όπως το μπάσο) και να συντελέσει στην
δημιουργία «τζαζ τρίο» (όργανο, κιθάρα, ντραμς) που όμως ηχητικά ήταν εξίσου
άρτια με τα αντίστοιχα μεγαλύτερα σχήματα. Θα ήταν παράληψη αν δεν αναφερθεί η Ethel Smith « η πρώτη κυρία του Hammond» η οποία παιζοντας έκανε μια τεράστια επιτυχία το 1944 με το
τραγούδι Tico-Tico, πουλώντας 1 εκ. δίσκους.
Ο άνθρωπος όμως, που ουσιαστικά απογείωσε τις δυνατότητες του
οργάνου και το καθιέρωσε στη τζαζ ήταν ο Jimmy Smith στη δεκαετία του 1950.
Τη δεκαετία
του '50 στην τζαζ κυριαρχούσαν 2 όργανα. Το σαξόφωνο και η τρομπέτα. Μουσικοί όπως ο Charlie Parker,Dizzy Gilespie,Miles Davis,John Coltrane κυριαρχούσαν στο είδος, βγάζοντας σπουδαίους δίσκους. Ο Jimmy άκουσε ένα Hammond B-3 σε ένα κλαμπ το 1953 με αποτέλεσμα
να παρατήσει το πιάνο , να αγοράσει ένα Hammond ,να νοικιάσει μια αποθήκη για να κάνει
πρόβες και σε λιγότερο από ένα χρόνο να αρχίσει τις ζωντανές εμφανίσεις σε
κλαμπ. Στα δάχτυλα του αυτό το όργανο άλλαξε
τον τρόπο με τον όποιο το αντιλαμβάνονταν το κοινο.Στην πραγματικότητα ο Τζιμυ έφερε
επανασταση.Το καταιγιστικό παίξιμο του,οι ατέλειωτοι αυτοσχεδιασμοί του και η ενέργεια
που έβγαζε ξεσήκωναν τον κόσμο. Ήταν το 1956 όταν κυκλοφόρησε ο παρθενικός του
δίσκος με την δισκογραφική εταιρεία Blue Note. Στην Blue Note θα ηχογραφήσει γύρω στους 40 δίσκους επιβάλλοντας
το Hammond σαν τζαζ όργανο ακόμα και στους επικριτές
που δεν θεωρούσαν ότι νοείται τζαζ χωρίς πνευστό για κύριο όργανο. Η τζαζ δεν
θα ήταν ποτέ η ίδια.
Ο Jimmy Smith μπορεί να μη έχει την αναγνώριση ενός Miles Davis ή ενός Coltrane, αλλά επηρέασε εξίσου την σύγχρονη
μουσική με το παίξιμο του.
Παρακολουθείστε ένα καυτό ημίωρο με τον Jimmy Smith να «λιώνει» το Hammond: https://youtu.be/gobKu4UlxSA
(Η κινηματογράφηση έχει γίνει στα στούντιο του BBC το 1965…το τσιγάρο ακόμα επιτρέπονταν)
Πολλοί κατοπινοί μουσικοί πάτησαν πάνω στους δίσκους
του για να βγάλουν τα δικά τους αριστουργήματα. Ενδεικτικά αναφέρω : Booker T Jones (Booker T and MG’s) Jimmy McGriff,Joey De Francesco,Lonnie Smith,Keith Emerson(elf,Emerson Lake AND Palmer), Al Kooper, John Lord(Deep Purple) Bill Preston (Beatles, Clapton, Rolling Stones),James Taylor(James Taylor Quarter),Rick Wright (Pink Floyd), και η λίστα δεν έχει τέλος.
 |
Δείτε την ιστορία του
οργάνου σε αυτό εδώ το ολιγόλεπτο ντοκιμαντέρ: https://youtu.be/iBjp2ZDA8A0
Ακολουθεί μια πολύ μικρή λίστα με τραγούδια που ο
χαρακτηριστικός ήχος του Hammond κυριαρχεί:
Στην Ελλάδα ο πρώτος που έπαιξε me Hammond (B 3) ήταν ο Βαγγέλης Παπαθανασίου
το 1963-64 με το συγκρότημα των Forminx και αργότερα με τους
Aphrodite Child, αναπτύσσοντας μάλιστα ένα πολύ προσωπικό στυλ . Στην συνεχεία
ακολούθησαν οι Λάκης Βλαβιανός, Άλκης Κακαλιάγκος των Ολύμπιανς στα τέλη του 60,
ο Γιώργος Στεφανάκης των Πελόμα Μποκιού και ο Γιάννης Γιοκαρίνης. Η εμφάνιση νέων
σύγχρονων οργάνων παραμέρισαν το Hammond που μέχρι τις αρχές της
δεκαετίας του 80 θεωρούνταν στην Ελλάδα, ένα παρωχημένο όργανο. Τότε ο Γιάννης Μόνος
το επανέφερε στο προσκήνιο παίζοντας με Hammond (B100 & L 100P) στα συγκροτήματα που μετείχε (Jugband Blues,Sax-s,Blues Family,Lot,Schoolbus, Blues
Bug κ.α.) μέχρι το 1999. Στη συνέχεια λανσάρισε το Hammond B3 με το συγκρότημα
των Hot Organic Trio, ένα Soul Jazz trio. Το παράδειγμά του ακολούθησε μετά το 2006 ο εξαιρετικός
Γιώργος Κοντραφούρης
Δεν θα μπορούσα να μην αναρτήσω ένα δείγμα της δουλειάς του Γιάννη Μόνου (Hot Organic Trio) , που αναβίωσε στην Ελλάδα τον ήχο αυτού του θρυλικού οργάνου και που είναι από τους ελάχιστους Έλληνες που παίζει με Hammond.Για το λόγο αυτό του αφιερώνω την ανάρτηση.
Το trio του Γιώργου Κοντραφούρη:
https://youtu.be/VkHGaqd5H2o
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου