21 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ: ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ

Σήμερα , 21 Δεκεμβρίου, είναι  η ημέρα  του χειμερινού ηλιοστασίου. Όπως φανερώνει και η ετυμολογία της λέξης, (ήλιος + στάση),ο ήλιος φαινομενικά, μηδενίζει την κίνηση που διαγράφει από το βορά προς το νότο του γήινου ορίζοντα. Στη πραγματικότητα είναι το χρονικό σημείο που ο άξονας περιστροφής της Γης  έχει για το Βόρειο Ημισφαίριο, τη μέγιστη απομάκρυνσή του από τον ήλιο κατά  την ετήσια περιστροφή του.

Σήμερα λοιπόν έχουμε τη μικρότερη σε διάρκεια ημέρα και την μεγαλύτερη σε διάρκεια νύχτα. Για πολλούς λαούς σήμερα είναι η αρχή του χειμώνα.

Πολλοί πολιτισμοί συνέδεσαν αυτό το αστρονομικό φαινόμενο με τη θρησκεία τους δημιουργώντας μεγάλες και σημαντικές εορτές που ενώ είναι φαινομενικά διαφορετικές  παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες, αφού ουσιαστικά είναι η εξέλιξη της ίδιας γιορτής στους αιώνες.

Έτσι από τις 17 ως τις 23 Δεκεμβρίου, οι αρχαίοι Ρωμαίοι εόρταζαν τα Σατουρνάλια(προς τιμή του Σατούρνους δηλ του Κρόνου) και στις 25 Δεκεμβρίου τα Μπρουμάλια (η λέξη υποδηλώνει τη μικρότερη ημέρα του χρόνου, dies brevissima > brevma > bruma, δηλ. το χειμερινό ηλιοστάσιο). Σε αυτά τιμούσαν την «ημέρα της γεννήσεως του αήττητου Ήλιου» (dies natalis invicti Solis), αφού ο Ήλιος από εκείνες τις ημέρες έπαυε να χαμηλώνει την τροχιά του και άρχιζε να επανέρχεται ψηλά στον ουρανό ως θριαμβευτής για να ξαναφέρει τη ζέστη και τη ζωή στην παγωμένη φύση. Τα Σατουρνάλια ήταν μεγάλη και σημαντική γιορτή για τους Ρωμαίους, οι οποίοι τα ταύτιζαν με τα αρχαία Ελληνικά Κρόνια. Εκτός από τις τυπικές θυσίες, η γιορτή περιλάμβανε δημόσια αργία, καθώς και διάφορα έθιμα, όπως την ανταλλαγή μικρών δώρων ή υπαίθριες αγορές. Επιτρέπονταν τα τυχερά παιχνίδια ακόμα και για τους δούλους. Φοριούνταν επίσημα ενδύματα , ενώ οι δούλοι δεν μπορούσαν να τιμωρηθούν κι αντιμετώπιζαν με χλευασμό τους κυρίους τους. Γενικότερα οι ρόλοι αντιστρέφονταν ανάμεσα σε δούλους κι ιδιοκτήτες, κάτι που οδηγούσε σε ξέφρενο γλέντι, άφθονη οινοποσία και ακολασίες: γι' αυτό το λόγο, με την έλευση του Χριστιανισμού, η λέξη "σατουρνάλια" ήταν ταυτόσημη με τα "όργια".

Ο Χριστιανισμός λοιπόν υιοθέτησε την ημερομηνία (επισήμως από τον 6ο αι.) αλλάζοντας το τιμώμενο πρόσωπο στον «Ήλιο της Δικαιοσύνης» (κατά το τροπάριο των Χριστουγέννων), τον Ιησού Χριστό, οπότε ο λαός δεν δυσκολεύτηκε να αλλάξει και πολύ τις εορταστικές του συνήθειες .

Τα Κρόνια που αναφέρθηκαν παραπάνω, γιορτάζοντας κατά τη διάρκεια της νύκτας της εαρινής ισημερίας δηλ 20 Μαρτίου, προς τιμή του Κρόνου. Ανήμερα της γιορτής οι δούλοι είχαν αργία, μπορούσαν να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι με τους αφέντες τους και γενικότερα είχαν περισσότερη ελευθερία μες στην πόλη, σε ανάμνηση της Χρυσής Εποχής του ανθρώπινου γένους, όταν δεν υπήρχε δουλεία και βαριές εργασίες. 

Δείτε το παρακάτω βίντεο που εξηγεί το φαινόμενο  των ηλιοστασίων και των ισημεριών και πως αυτά έχουν άμεση σχέση με τον άξονα περιστροφής της Γης καθώς και με την περιστροφή της γύρω από τον ήλιο

https://youtu.be/HFC_DqK-DIc