κοντρα στο κυμα: ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Ανάσταση….μια πανάρχαια λέξη που σημαίνει ότι ξαναστέκομαι όρθιος (ανά+ ίστημι) μεταφορικά ξαναγεννιέμαι . Πανάρχαιος και ο εορτασμός της αλλά και ο συμβολισμός της. Κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Αδώνια προς τιμή του Άδωνη και εορταζόταν σε όλη την Ελλάδα περίπου όπως και σήμερα το Ορθόδοξο Πάσχα.

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΔΩΝΗ

Η ελληνική μυθολογία αναφέρει ότι ο Άδωνις ήταν ένας πανέμορφος νέος, αγαπημένος της Αφροδίτης. Η Αφροδίτη, τιμώρησε τη μετέπειτα μητέρα του Άδωνη, Σμύρνα ή Mύρρα, και την έκανε να ερωτευτεί τον Κύπριο Kινύρα, τον οποίο και παραπλάνησε, προκειμένου να ικανοποιήσει τον έρωτά της.

Καρπός αυτής της ενώσεως υπήρξε ο Άδωνις, ο οποίος ήταν πολύ όμορφος ήδη από τη νηπιακή του ηλικία. Η θεά τον έκρυψε μέσα σε μία λάρνακα (κιβώτιο) από κυπαρίσσι (σαφής ο συμβολισμός) και τον παρέδωσε στην Περσεφόνη προς φύλαξη.

Όταν η Περσεφόνη άνοιξε το κιβώτιο και αντίκρισε την ομορφιά του μωρού, αποφάσισε να μην επιστρέψει ξανά τον Άδωνη. Όμως η Αφροδίτη, η οποία είδε ότι δεν της επιστρέφουν αυτό που της «ανήκε», κατέβηκε στον κάτω κόσμο (Άδη), όπου έμενε η Περσεφόνη, για να λυτρώσει τον αγαπημένο της από την κυριαρχία του θανάτου.

Η θεϊκή «διαμάχη» που προέκυψε μεταξύ της θεάς της ζωής και του έρωτα (Αφροδίτη) και της θεάς του θανάτου και της θλίψης (Περσεφόνη), ρυθμίστηκε από τον Δία ακριβοδίκαια ως εξής: Ο Άδωνις θα μένει το ένα τρίτο του χρόνου με την Περσεφόνη στον Άδη, αποδεχόμενος την τρωτότητα της ανθρώπινης φύσης, το δεύτερο τρίτο του χρόνου θα μένει με την Αφροδίτη στη Γη (που ήταν και ο μοναδικός υπαρκτός κόσμος), νικώντας έτσι τον θάνατο, και το τελευταίο τρίτο του χρόνου, όπου επέλεγε ο ίδιος ο Άδωνις, κάτι που δηλώνει την ελευθερία που δίνουν οι θεοί στις επιλογές του ανθρώπου. Ο Δίας αποδεικνύεται λοιπόν δίκαιος και ειρηνοποιός.

Η Αφροδίτη εγκατέλειψε τον Όλυμπο και ακολούθησε τον πανέμορφο νέο κάτω στην γη. Όμως αυτό εξόργισε τον θεό Άρη που ήταν εραστής της Αφροδίτης. Σε ένα κυνήγι ο θεός έστειλε εναντίον του νέου έναν αφηνιασμένο κάπρο που με τα χαυλιόδοντα τραυμάτισε θανάσιμα τον Άδωνη στην βουβωνική χώρα. Ο Άδωνις ξεψύχησε στα χέρια της θεάς Αφροδίτης. Η Αφροδίτη απαρηγόρητη και με δάκρυα στα μάτια ζήτησε από την Περσεφόνη πίσω τον όμορφο νέο και τότε οι δύο Θεές αποφάσισαν να τον έχουν η κάθε μία για έξι μήνες τον χρόνο.

Από το αίμα του Άδωνη γεννήθηκαν οι παπαρούνες και από τα δάκρια της Αφροδίτης οι ανεμώνες.

Αποτέλεσμα εικόνας για η ανάσταση και η ελλάδα

Ο μύθος για τη γέννηση και το θάνατο του Άδωνη δηλώνει το πεπερασμένο της ανθρώπινης ζωής, ιδέα με την οποία συμβιβάζονται οι θνητοί αφού συμμετέχουν, τόσο στο θρήνο για το θάνατό του, όσο και στη χαρά για την ανάστασή του.

Ταυτόχρονα όμως, ο μύθος με τις συνοδευτικές τελετουργίες αναπαριστά, τον κύκλο της φυσικής λειτουργίας, η οποία επαναλαμβάνεται ετησίως, με τη βλάστηση και την καρποφορία των φυτών, ανεξάρτητα από τους συμβολισμούς που δίνουν κάθε φορά οι άνθρωποι.

ΤΑ ΑΔΩΝΙΑ

Η διάρκεια της εορτής ήταν συνήθως διήμερη, αλλά σε κάποιες πόλεις μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και για μία εβδομάδα (Βρεττός, 2002). Τα τελετουργικά αυτά λάμβαναν χώρα κυρίως κατά την εποχή της ανοίξεως και όπως ο μεγάλος Έλληνας λαογράφος Ν. Πολίτης επισημαίνει, αυτά «…ετελούντο δ’ εν Αθήναις και εν άλλαις πόλεσι της Ελλάδος περί τα τέλη Μαρτίου…».

Η τελετή χωριζόταν σε δύο κύρια μέρη. Η πρώτη μέρα ήταν πένθιμη και ονομάζονταν «αφανισμός». Στο κομμάτι αυτό οι γυναίκες ακολουθούσαν όλα τα καθιερωμένα τελετουργικά της κηδεύσεως του Άδωνη που ονομάζονταν και ως «πρόθεσις» του νεκρού. Κατά την ταφική διαδικασία της προθέσεως, οι μαυροφορεμένες γυναίκες τοποθετούσαν σε νεκρική κλίνη ένα ξύλινο ομοίωμα (ξόανο) του Άδωνη και επιτελούσαν, σαν να είχαν ένα νεκρό σώμα, τα ταφικά τελετουργικά. Έπλεναν με νερό το ξόανο, μύρωναν το σώμα του Θεού, το έντυναν με το χαρακτηριστικό ύφασμα των νεκρών, το σάβανο και νεκροστόλιζαν με αρωματικά άνθη και κλαδιά αειθαλών δέντρων την κλίνη του.

Ο ποιητής Θεόκριτος, που έζησε 3^οαιώνα π.Χ. και ήταν ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της Ελληνιστικής εποχής, περιγράφει με εξαίσιο τρόπο στο 15^ο ειδύλλιό του με τίτλο Συρακουσίαι ή Αδωνιασταί την ατμόσφαιρα της εορτής: :

«Έχουν στρώσει αργυρή κλίνη νεκρική για τον όμορφο Θεό. Δίπλα της, βρίσκονται καρποί που δίνουν τα κλαδιά των ιερών δένδρων, και άνθη φυλαγμένα σε πήλινα δοχεία, οι περιώνυμοι κήποι του Άδωνη.

Ο πολυέραστος Αδωνις, αυτός που αγαπούν και στον Αχέροντα ακόμη!

Δέσποινα Αφροδίτη, εσύ είσαι που κρατείς στα χέρια τώρα το ρόδινο σώμα του Άδωνη».

Σημαντικό μέρος στην τελετή διαδραμάτιζαν οι λεγόμενοι «Κήποι Αδώνιδος». Οι γυναίκες εννέα ημέρες πριν την εορτή, τοποθετούσαν μέσα σε αγγεία πήλινα σπόρους από φυτά που αναπτύσσονται γρήγορα, συνήθως σίτο, μαρούλι, μάραθο ή και διάφορα άνθη. Τοποθετούσαν τα αγγεία αυτά στις στέγες των σπιτιών ή όπου αλλού αυτά θα δέχονταν την θερμότητα των ηλιακών ακτινών ώστε να μεγαλώσουν γρήγορα. Τα φυτά αυτά συμβόλιζαν την νεότητα και το σφρίγος του νεανία θεού, ενώ αναβλασταίνουν γρήγορα και μαραίνονται απότομα, όπως απότομα και πρόωρα αφανίστηκε και ο Άδωνης.

Θρήνος, επιτάφιος και ανάσταση

Κατόπιν ακολουθούσε ο θρήνος του νεκρού Άδωνη. Ο θρήνος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των ελληνικών ταφικών τελετουργιών. Έχουμε την τύχη να διασώζεται αυτούσιος ένας τελετουργικός θρήνος του Άδωνη από τον Βίωνα τον Σμυρναίο που έζησε τον 2^ο αιώνα π.Χ. Το έργο του «Επιτάφιος Αδώνιδος» αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ποιητικά κείμενα της Ελληνιστικής περιόδου που περιγράφει με αριστουργηματικό λογοτεχνικό τρόπο τον θρήνο της Θέας Αφροδίτης για τον Αδωνη.

Τον Άδωνη θρηνολογώ, τον όμορφο που εχάθη,

«πάει, χάθηκεν ο Άδωνης» οι Έρωτες θρηνούνε.

Στα πορφυρά σου Κύπριδα να μην ξαναπλαγιάσεις,

βάλε τα μαύρα σου, καλή, και να στηθοκοπιέσαι,

σύρε φωνή, ο Άδωνης χάθηκεν, ο καλός σου.

Τον Άδωνη θρηνολογώ και οι Έρωτες θρηνούνε

Έπειτα ακολουθούσε η λεγόμενη «Εκθεσις» του ομοιώματος του θνήσκοντος Θεού, δηλαδή η περιφορά, η μετάβαση της ταφικής λάρνακας από τον οίκο προς τον χώρο ταφής του. Στην πομπή προπορεύονταν οι άντρες και ακολουθούσαν οι γυναίκες, οι αναμμένοι πυρσοί και τα κεριά προσέδιδαν σε αυτήν την επιβλητική πομπή μια ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα. Οι πένθιμοι ύμνοι συνεχίζονταν κατά την διαδρομή με την συνοδεία αυλού που παρήγαγε έναν θρηνητικό ήχο και ονομάζονταν γίγγρα. Όταν έφταναν στον υποτιθέμενο χώρο ταφής, έθαβαν το ομοίωμα και ακολουθούσαν οι καθιερωμένες ταφικές χοές, καθώς και ο τελετουργικός κυκλικός χορός των γυναικών γύρω από τον τάφο.

Η επόμενη ημέρα των Αδωνίων ήταν χαρμόσυνη και ενθουσιαστική και ονομάζονταν «Εύρεσις». Εκεί εόρταζαν την ανάσταση, την αναγέννηση του Άδωνη με χορούς και γέλια, και συνέτρωγαν με πλούσια γεύματα που προέρχονταν από τις καθιερωμένες θυσίες.

Επανερχόμενος στο σήμερα θα ήθελα πολύ να πω οτι η Ανάσταση του Κυρίου είναι ευκαιρία για πνευματική και ψυχική Ανάσταση , αλλά ο πυρετός της προετοιμασίας του αναστάσιμου τραπεζιού όπου θα τσακιστούν κοψίδια ,κοκορέτσια, κόκκινα αυγά και θα καταναλωθεί μια θάλασσα κρασιού με κάνει λίγο…επιφυλακτικό.