Χθες ήταν η επέτειος της πτώσης της Κωνσταντινούπολης στα χέρια των Τούρκων ύστερα από πολιορκία 57 ημερών. 'Οπως ήταν αναμενόμενο χθες το διαδίκτυο πλημμύρισε από διάφορα κείμενα διανθισμένα με μπόλικη νοσταλγία και ηλίθιες αναφορές περί μαρμαρωμένου βασιλιά φρικαλέων ανίκητων Τούρκων πολεμιστών και άλλα παραμύθια με δράκους και εξωτικά. Αντί να γράφουν όλες αυτές τις βλακείες καλό θα ήταν να ανοίξουν κάποιο βιβλίο Ιστορίας μπας και ξεστραβωθούν και αντιληφθούν ότι ουσιαστικά η Πόλη δεν έπεσε από τα άτακτα στίφη των Μογγολών αλλά από την αδιαφορία της Δύσης και τον φιλοτομαρισμό και την έλλειψη φιλοπατρίας των πλούσιων (βλ. ευγενείς) κατοίκων της. Τα χαρακτηριστικά της Άλωσης της Βασιλεύουσας ως κοινωνικό, πολιτικό,στρατιωτικό και τελικά ιστορικό γεγονός έχει εξαιρετικές ομοιότητες με την σημερινή εποχή.
Η αρχή της πτώσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ξεκίνησε με την Άλωση της Πόλης το 1204 από τους Σταυροφόρους της Δύσης και του Πάπα. Οι λεηλασίες και οι βαρβαρότητες που ακολούθησαν την πτώση της Πόλης από τους Δυτικούς ξεπερνά κάθε φαντασία. Ουσιαστικά τότε η Πόλη ξεγυμνώθηκε από τους θησαυρούς της , οι οποίοι πήραν το δρόμο για τα παλάτια της Δύσης αλλά και το Βατικανό. Έκτοτε η Βασιλεύουσα δεν μπόρεσε ποτέ να ορθοποδήσει. Φυσικά αυτό το κορυφαίο ιστορικό γεγονός αποσιωπάται από τους σύγχρονους που θυμούνται να χύσουν κροκοδείλια δάκρυα κάθε χρόνο τέτοια εποχή , για ευνόητους λόγους.
Αλλά ας μιλήσουμε και για τη "γνωστή" Άλωση. Το βιβλίο αναφοράς για τα γεγονότα της πολιορκίας αλλά και της Πτώσης της Κωνσταντινούπολης από τα βαρβαρικά στίφη των τουρκομογγόλων είναι το χρονικό που έχουν γράψει δυο αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων. Ο Βυζαντινός Γεώργιος Φραντζής, επιστήθιος φίλος και μυστικοσύμβουλος του τελευταίου Αυτοκράτορα, Κων/νου Παλαιολόγου και ο Βενετός γιατρός Νικολό Μπάρμπαρο. Τα δύο αυτά χρονικά κυκλοφορούν μαζί με τον τίτλο η Πόλις Εάλω από τις εκδόσεις Λιβάνη στην τιμή ενός πακέτου τσιγάρων. Μέσα από τις σελίδες περιγράφονται γεγονότα που θα σας κάνουν να ανατριχιάσετε με την ομοιότητα που έχουν με αυτά που συμβαίνουν στις μέρες μας.
Θα αναφέρω μόνο ένα παράδειγμα.
'Οπως διαφαίνεται από τα δύο κείμενα καθοριστικό ρόλο για την πτώση της Πόλης έπαιξε ένα τεράστιο κανόνι, η περίφημη βομβάρδα που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος των τειχών. Αυτό το φονικό υπερόπλο της εποχής το είχε κατασκευάσει ένας Ούγγρος ονόματι Ουρβανός. Ο Ουρβανός είχε προσεγγίσει τους Βυζαντινούς ώστε να τους κατασκευάσει το κανόνι για την προστασία της Πόλης. Η αμοιβή που ζήτησε θεωρήθηκε μεγάλη. Οι ευγενείς αρνήθηκαν να συνεισφέρουν, όπως αρνήθηκαν να χρηματοδοτήσουν και τον στρατό που υπερασπίζονταν την Πόλη. Έτσι ο Ουρβανός έφυγε και απευθύνθηκε στους Τούρκους οι οποίοι του παρείχαν ότι ζήτησε. Η συνέχεια είναι γνωστή...αυτό όμως που δεν είναι γνωστό είναι η συμπεριφορά των Βυζαντινών ευγενών μετά την πτώση της Πόλης και την τύχη που τους επιφύλαξε ο Μωάμεθ, ο οποίος γνώριζε πως συμπεριφέρθηκαν στον Παλαιολόγο αλλά και στην πατρίδα τους.
Μεταφέρω αυτούσιο το απόσπασμα από το χρονικό του Φραντζή:
"… Από τη μεγάλη νίκη που πέτυχε ο σουλτάνος, έγινε τρομερά ματαιόδοξος και έδειξε ωμή και βάρβαρη συμπεριφορά. Ο μεγάλος δούκας Λουκάς Νοταράς παρουσιάστηκε μπροστά του, τον προσκύνησε και του έδειξε τον τεράστιο θησαυρό που είχε κρυμμένο. Ο σουλτάνος και οι σύμβουλοί του θαύμασαν τους πολύτιμους λίθους, τα μαργαριτάρια και τα υπόλοιπα πλούτη που άξιζαν σ’ ένα βασιλιά. Ο Νοταράς είπε στο σουλτάνο: «Όλα αυτά τα είχα φυλάξει για τη μεγαλειότητά σου και σου τα προσφέρω τώρα σαν δώρο. Σε ικετεύω να δεχτείς τις παρακλήσεις του ταπεινού δούλου σου». Με τα δώρα αυτά είχε την ελπίδα ότι θα κέρδιζε την ελευθερία τόσο του ίδιου όσο και της οικογένειάς του. Ο σουλτάνος όμως απάντησε: «Απάνθρωπο σκυλί και πονηρέ μηχανορράφε, είχες τόσα πλούτη και όμως δε βοήθησες τον αυτοκράτορα και δεσπότη σου, την πόλη και την πατρίδα σου. Και τώρα προσπαθείς με δόλο και πονηρίες, που τις ξέρεις πολύ καλά από μικρός, να ξεγελάσεις και μένα για να αποφύγεις αυτό που σου αξίζει; Πες μου, άπιστε, ποιος μου χάρισε την πόλη και τους θησαυρούς της;» «Ο Θεός» απάντησε ο Νοταράς. Αφού λοιπόν μου τα χάρισε αυτά ο Θεός και σας παρέδωσε όλους αιχμαλώτους στα χέρια μου, τι φλυαρίες είναι αυτές που λες, πονηρέ; Γιατί δεν μου τα έστειλες πριν αρχίσω τον πόλεμο εναντίον σας ή πριν καταλάβω την πόλη, ώστε να σου χρωστάω χάρη και ανταμοιβή; Τώρα πια δεν μου τα χαρίζεις εσύ αλλά ο Θεός». Ύστερα έδωσε διαταγή να τον κλείσουν στη φυλακή και να τον φυλάνε καλά. Την άλλη μέρα τον κάλεσε πάλι μπροστά του και του είπε: «Μια και δεν βοήθησες με τον τεράστιο θησαυρό σου τον αυτοκράτορα και την πατρίδα σου, τουλάχιστον γιατί δεν συμβούλεψες τον δεσπότη σου να δεχτεί να μου παραδώσει με ειρήνη και φιλία την πόλη, κι εγώ να του παραχωρήσω ένα άλλο μέρος επίσης με αγάπη και φιλία ώστε να μη γίνουν τόσοι σκοτωμοί;» Ο Νοταράς απάντησε: «Δεν είμαι εγώ υπεύθυνος για όσα έγιναν αλλά οι Βενετοί και οι κάτοικοι του Πέραν, που υπόσχονταν στον αυτοκράτορα ότι θα του στείλουν βοήθεια από στρατό και στόλο». Τότε ο σουλτάνος του είπε: «Ξέρεις πολλά ψεύτικα επιχειρήματα, αλλά τώρα πια δεν μπορούν να σε βοηθήσουν». Την άλλη μέρα έδωσε διαταγή να τον σκοτώσουν μπροστά του, πάνω στον Ξηρό Λόφο, με τους δυο γιους του, που κάποτε ο Νοταράς είχε ζητήσει από τον αυτοκράτορα να τους δώσει το αξίωμα του μεγάλου κοντόσταυλου και του μεγάλου λογοθέτη αντίστοιχα. Ύστερα διέταξε να θανατώσουν και τον ίδιο, κάτι που έγινε αμέσως. Αυτό ήταν λοιπόν το τέλος του Λουκά Νοταρά.
Κατόπιν ο σουλτάνος έδωσε διαταγή να εκτελέσουν πολλούς άλλους άρχοντες, ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν ο άγκαρος των Βενετών και ο γιος του, καθώς και ο αστάνδης της Καταλονίας και οι δυο γιοι του. Θέλησε επίσης να σκοτώσει τον Ιάκωβο Κονταρίνι και διαφόρους άλλους Βενετούς ευγενείς, αλλά αυτοί υποσχέθηκαν – και έδωσαν – πολλά χρήματα στον Σογάν πασά και τους χάρισε τη ζωή. Ακόμα ο σουλτάνος έπιασε πολλούς από τους κατοίκους του Πέραν τους οποίους θανάτωσε λησμονώντας τις υποσχέσεις που τους είχε δώσει, ενώ έκανε τους υπόλοιπους σκλάβους του"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου