ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ :Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΙ

Πρόσφατα , έκανε αίσθηση στην κοινή γνώμη μια δήλωση του υπουργού παιδείας κ. Λομβερδου που ζητούσε από άνεργους καθηγητές να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους  εθελοντικά χωρίς χρηματική αμοιβή ,αλλά με αντάλλαγμα την παροχή μορίων για μελλοντική χρήση σε κάποια πιθανή προκήρυξη θέσεων απασχόλησης στα σχολεία. Ο ίδιος σε  μια προκλητική τοποθέτηση, πριν λίγους μήνες χαρακτήρισε την Χρυσή Αυγή «ελληνική Χεζμπολάχ» και «πρώτο κίνημα που γεννιέται αυθεντικά μετά την Μεταπολίτευση», ενώ τόνισε ότι «κάνει ακτιβισμό πάνω σε μεγάλα προβλήματα» και «παράγει εμπιστοσύνη και απολαμβάνει δημοκοπικά ποσοστά».

Τώρα γιατί ανακατεύω δύο φαινομενικά άσχετες δηλώσεις θα το διαπιστώσετε παρακάτω.

 Καταρχήν κανείς δεν  θα έπρεπε να εντυπωσιάζεται  με αυτή την δήλωση περί του εθελοντισμού. Ήδη από την εποχή των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας είχε αρχίσει να κάνει την εμφάνισή του αυτός ο θεσμός. Τότε μπροστά στο «όραμα» της επιτυχίας των αγώνων ελάχιστοι προβληματίστηκαν για την προσφορά δωρεάν εργασίας ,τη στιγμή που γύρω τους είχε στηθεί ένας χορός εκατομμυρίων ευρώ από τους  αρχιτέκτονες και προπαγανδιστές του εγχειρήματος.

 Από τότε μέχρι σήμερα με μια οικονομική κρίση να θεριεύει καθημερινά, ο εθελοντισμός αντικαθιστά όλο και περισσότερο την μισθωτή εργασία, σε πολλούς τομείς της κοινωνίας ακόμα και στην τοπική αυτοδιοίκηση, στο κομμάτι προς το παρόν, της Πρόνοιας. Επίσης δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός οτι αυτή η παροχή εργασίας είναι ανασφάλιστη.

Αυτού του είδους εθελοντική εργασία όμως, δεν είναι ένας σημερινός θεσμός. Έκανε για πρώτη φορά την εμφάνιση του με την μορφή της Φιλανθρωπίας στα τέλη του 18^ου αιώνα. Ξαναεμφανίζεται όποτε υπάρχει οικονομική κρίση και μεγάλη ανεργία. Εδώ θα δούμε πότε εμφανίστηκε για τελευταία φορά στην Ευρώπη. Μια ιστορική αναδρομή είναι πάντα ένας χρήσιμος σύμβουλος. Άλλωστε λέγεται ότι η Ιστορία  επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και την δεύτερη φορά σαν φάρσα.

Οι πληροφορίες που ακολουθούν είναι από την wikipedia :

Η Υπηρεσία Εργασίας του Ράιχ (γερμ. Reichsarbeitsdienst, συντομ. RAD) ήταν θεσμός που καθιέρωσε η Ναζιστική Γερμανία υπό τη μορφή υπηρεσίας για τη μείωση της ανεργίας, παρόμοιος με ανάλογους θεσμούς άλλων χωρών(ταγματα εργασίας –Εργατική Ελλάς του Μεταξά).

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αποτέλεσε βοηθητικό σχηματισμό για την υποστήριξη της Βέρμαχτ.

Η ιστορία του θεσμού ξεκινά το 1931, όταν ο Καγκελάριος Χάινριχ Μπρύνινγκ (Heinrich Brüning) ενέκρινε τη δημιουργία στρατοπέδων εργασίας, υποστηριζόμενων από το κράτος, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανεργία. Ο θεσμός αποκλήθηκε Freiwilliger Arbeitdienst (FAD, Υπηρεσία Εθελοντικής Εργασίας). Όταν το 1933 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Χίτλερ ανέλαβε την εξουσία, υπήρχαν στηΓερμανία περίπου έξι εκατομμύρια ανέργων.

σημαία των αντρικών τμημάτων της RAD

σημαία των γυναικείων τμημάτων της RAD

      

Ο Χίτλερ, σε μια από τις πρώτες του ενέργειες ως Καγκελάριος, διόρισε τον Κόνσταντιν Χιρλ (Konstantin Hierl) ως υπουργό εσωτερικών αρμόδιο για θέματα εργασίας και ο έλεγχος της FAD αφαιρέθηκε από τις τοπικές κυβερνήσεις και πέρασε στην Κεντρική Κυβέρνηση. Εκείνη την εποχή υπήρξε σύγχυση ως προς το φορέα, καθώς έλαβε ποικίλα ονόματα, ορισμένες φορές αναφερόμενος, εκτός από FAD, απλά ως "Arbeitdienst" (Υπηρεσία Εργασίας) ή "Εθνικοσοσιαλιστική Υπηρεσία Εργασίας" (Nationalsozialistischer Arbeitsdienst, NSAD). Η ένταξη σε αυτό το φορέα παρέμενε εθελοντική, ωστόσο σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε προαπαιτούμενο για όσους ήθελαν να ακολουθήσουν πανεπιστημιακές σπουδές ή να αναλάβουν θέσεις στο Κόμμα ή τις διάφορες οργανώσεις του.

Τον Ιούνιο του 1934 ο Υπουργός Εργασίας Φραντς Ζέλτε (Franz Seldte) σε συνεννόηση με τον Ερνστ Ρεμ, επικεφαλής της SA σκεπτόταν συγχώνευση των δύο οργανώσεων. Κάτι τέτοιο δεν πρόλαβε να συμβεί, καθώς μεσολάβησε η Νύχτα των μεγάλων μαχαιριών και η SA σχεδόν διαλύθηκε. Ο Χιρλ ονομάστηκε "Reichskommissar für den Freiwilligen Arbeitsdienst" (Κομισάριος του Ράιχ για την Εθελοντική Υπηρεσία Εργασίας) και ο φορέας έγινε ανεξάρτητος από το Υπουργείο στις 11 Ιουλίου 1934. Επισήμως, η ίδρυση του φορέα "Υπηρεσία Εργασίας του Ράιχ" έγινε στις 26 Ιουνίου 1935.

Γραμματόσημο του 1937 αφιερωμένο στη RAD

Η Υπηρεσία αυτή άρχισε να απασχολεί ανέργους στην εκτέλεση δημοσίων έργων, όπως την αποστράγγιση βάλτων και μετατροπή τους σε αγροκτήματα, την αναδάσωση, και, κυρίως, την κατασκευή νέων μεγάλων αυτοκινητοδρόμων. Οι άνδρες της Υπηρεσίας φορούσαν παραστρατιωτικές στολές, ζούσαν στα στρατόπεδα εργασίας και έπαιρναν μόνο ένα "χαρτζηλίκι" ως μισθό. Τα επίσημα στατιστικά της Γερμανίας της εποχής ήταν πράγματι εντυπωσιακά: Από έξι εκατ. ανέργους το 1934, το 1939 υπήρχαν μόνο 302.000 άνεργοι. Ωστόσο, ήσαν παντελώς αναληθή. Η μείωση της ανεργίας δεν οφειλόταν μόνο στην Υπηρεσία Εργασίας αλλά και, κυρίως, στις διώξεις των Εβραίων: Ήδη από το 1935 με τους Νόμους της Νυρεμβέργης οι Εβραίοι απολύονταν από τις εργασίες τους, ενώ σταδιακά τους απαγορεύτηκε να ασκούν και ελεύθερα επαγγέλματα. Τις κενές θέσεις που προέκυπταν τις καταλάμβαναν Γερμανοί, που καταγράφονταν στα ποσοστά μείωσης της ανεργίας, ενώ οι Εβραίοι δεν καταγράφονταν πουθενά ως άνεργοι.

Αν στην παραπάνω ιστορία βρίσκετε κάποιες ομοιότητες με την σημερινή πραγματικότητα μάλλον αυτές δεν είναι  συμπτωματικές.

 Το Σύνταγμα της Ελλάδας στο άρθρο 22 προβλέπει την προστασία της εργασίας και καθορίζει τις υποχρεώσεις του Κράτους και πότε μπορούν να γίνουν παρεκκλίσεις.

ΑΡΘΡΟ 22

1. H εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Kράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού. 

Όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από φύλο ή άλλη διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας.

   2. Mε νόμο καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, που συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, με τους κανόνες που θέτει η διαιτησία.

   3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας από τους δημόσιους υπαλλήλους και τους υπαλλήλους οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

  4. Oποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται.

Eιδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της Xώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την προσφορά προσωπικής εργασίας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών.

   5. Tο Kράτος μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως νόμος ορίζει.

Τελειώνοντας πρέπει να τονιστεί ότι δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο που να επιτρέπει την εργασία άνευ αμοιβής.

πηγες: wikipedia, εφημερίδα Το Βήμα , www.alfavita.gr , Σύνταγμα της Ελλάδος, φωτο από wikipedia και google