ΣΥΝΝΕΦΙΑΣΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ : ΜΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

«Το μοναστικό ανάκρουσμα, ο χείμαρρος της οργανικής εισαγωγής, το κέντημα της μελωδικής κλιμάκωσης…Μια τρίλεπτη συμφωνία με περισσότερες ιδέες από όσες οι συνήθεις τραγουδοποιοί αραδιάζουν σε ολόκληρη την καριέρα τους. Θα πρέπει άραγε να ξαναζήσουμε μια Κατοχή για να αξιωθούμε άλλο ένα τέτοιο αριστούργημα; Να «κλωνοποιήσουμε» ίσως ένα νεαρό Τσιτσάνη; Ένα από τα ελάχιστα τραγούδια χωρίς ρεφρέν- είναι ολόκληρο ένα κυκλικό ρεφραίν…Αίφνης από μία παρατήρηση αναδύεται η απάντηση:Δεν την σχεδίασε ο Τσιτσάνης τη Συννεφιασμένη Κυριακή. Δεν πρόλαβε καν να την φιλοτεχνήσει. Αυτή ήταν που τον ύψωσε μαζί της στον ουρανό. Ουδείς δικαιούται να κάνει δικό του αυτό το τραγούδι,θα ήταν σαν να «τακιμιάζει» με μια δύναμη πολύ πάνω από τον ανθρώπινο ορισμό»

                                                                                     Αργύρης Ζήλος   Περιοδικό ΔΙΦΩΝΟ ΜΑΙΟΣ 1999

                                                                                 

Αυτά έγραφε ο μουσικοκριτικός Αργυρης Ζήλος πριν 15 χρόνια για το πιο εμβληματικό Ελληνικό λαϊκό τραγούδι , την Συννεφιασμένη Κυριακή. Ήθελα από καιρό να κάνω ένα αφιέρωμα γι’αυτό το τραγούδι και σήμερα η συννεφιά με ώθησε να πάρω την απόφαση.

Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί από πολλούς για αυτό το τραγούδι. Εδώ θα συνοψίσω τα σημαντικότερα και εγκυρότερα.

Ας δούμε πρώτα, τι λέει ο δημιουργός της Βασίλης Τσιτσάνης στον Χατζηδουλή, το 1979: «Κατά την περίοδο της κατοχής στη Θεσσαλονίκη εμπνεύστηκα και τη «Συννεφιασμένη Κυριακή». Και μου έδωσε την αφορμή ένα από τα τραγικά περιστατικά που συνέβαιναν τότε στον τόπο μας, με την πείνα, τη δυστυχία, το φόβο, την καταπίεση, τις συλλήψεις, τις εκτελέσεις. Το κλίμα που μου ενέπνευσε τους στίχους, μου ενέπνευσε και τη μελωδία. Βγήκε μέσα από τη «συννεφιά» της κατοχής και την απελπισία που μας έδερνε όλους».

Το τραγούδι άρχισε να γράφεται στη Θεσσαλονίκη το 1943 και τελείωσε στην Αθήνα πέντε χρόνια αργότερα το 1948!!! Τότε έγινε και η πρώτη ηχογράφηση από τον Πρόδρομο Τσαουσάκη και την Σωτηρία Μπέλλου. Ο Τσαουσάκης κάνει λάθος και αντί να πει την φράση «πλακώνεις την καρδιά μου» όπως ήταν η αρχική γραφή, είπε την φράση «ματώνεις τη καρδιά μου» η οποία άρεσε στον Τσιτσάνη και παρέμεινε.

Το 1954 ο Μάνος Χατζηδάκης το συμπεριέλαβε στο δίσκο :Έξι λαϊκές Ζωγραφιές. Όπου το διασκεύασε πάνω σε σε φόρμες με στοιχεία κλασσικής μουσικής.

http://youtu.be/VZr4wyHNQfo

Ωστόσο, η ερμηνεία που εκτόξευσε το τραγούδι σε δυσθεώρητα ύψη  και το έκανε να θεωρηθεί ως ο ορισμός του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού, ήταν εκείνη του 1959. Ερμηνευτής του ο μεγάλος Στέλιος Καζαντζίδης ως πρώτη φωνή, με τη σύμπραξη της Γιώτας Λύδιας και της Μαρινέλλας, στις δεύτερες φωνές. Ακούστε το τραγούδι ... Ποιος αισθάνεται ικανός να εκφράσει τα συναισθήματα που του δημιουργούνται από αυτή την εκτέλεση; Εμένα μου είναι αδύνατο...

http://youtu.be/ZG8AiQQrrTc

Ο Βασίλης Τσιτσάνης πρέπει να ακούγε   jazz αφού τον τίτλο τον εμπνεύστηκε από τον τίτλο ενός μουσικού κομματιού του Ούγγρου συνθέτη, Rezso Seress,που είχε τίτλο  «θλιμμένη Κυριακή». [ «Gloomy Sunday», Rezso Seress,1933]. Tο οποίο έμεινε γνωστό ως το τραγούδι των αυτοκτονιών.Κατά τον ίδιο τον Τσιτσάνη, ο αρχικός τίτλος, ήδη από την περίοδο της γερμανικής κατοχής, ήταν «Ματωμένη Κυριακή». 

Εδώ το τραγούδι τραγουδισμένο από την  μεγάλη Billie Holliday

http://youtu.be/KUCyjDOlnPU

Είναι απίστευτο πως σε λίγα λεπτά ο Τσιτσάνης αποτυπώνει μιά ολόκληρη εποχή και συγκλονίζει τον ακροατή ,όταν για την ίδια εποχή χρειάστηκε να γραφτούν χιλιάδες σελίδες σε τόμους βιβλίων από δεκάδες συγγραφείς που όμως δεν κατάφεραν να πλησιάσουν την ένταση των συναισθημάτων που εγείρει αυτό το λαϊκό τραγούδι. Θα συμφωνήσω με τον κ. Ζήλο. Το τραγούδι αυτό ξεφεύγει από τα ανθρώπινα μέτρα.

 πηγές : "Ανθολογία τραγουδιών τού Βασίλη Τσιτσάνη", εκδόσεις Ιανός Ντίνος Χριστιανόπουλος.

wikipedia, περιοδικό Δίφωνο, you tube,