ΤΟΥΣ ΖΥΓΟΥΣ ΛΥΣΑΤΕ

 

Φέτος "γιορτάζουμε" τα 200 χρόνια της Ελληνικής  Επανάστασης -τι ειρωνεία!- σε συνθήκες εγκλεισμού και κοινωνικής απομόνωσης. Γιορτάζουμε τον εθνικό ξεσηκωμό ενάντια στο ζυγό κρυμμένοι πίσω από φίμωτρα, με αντισηπτικά στα χέρια και κοινωνικές αποστάσεις πολεμώντας ένα αόρατο εχθρό σαν και αυτόν που περιγράφει ο προφητικός Ιονέσκο στο έργο του , Το παιγνίδι της σφαγής. Τελικά ποιος είναι ο σκοπός των επετείων και των διάφορων "Παγκόσμιων Ημερών";  Μήπως το άλλοθι μας απένταντι στη λήθη; ή ένα όνειρο μέσα στο κοινωνικό μας λήθαργο; Αντί άλλης απάντησης παραθέτω ένα απόσπασμα που διάβασα από το μνημιώδες πεντάτομο έργο του Γιάννη Γκίκα, Κάστρα, ταξίδια στην Ελλάδα του θρύλου και της πραγματικότητας.

"Το Παλαιόκαστρο των Ψαρών, η Μαύρη Ράχη.

Ανέβηκα στη Μαύρη Ράχη ωσάν καλόγερος ασκητής που βουτήχτηκε πολύ στην αμαρτία για να μπορέσει να σώσει ψυχές κι έμεινε ο ίδιος αμαρτωλός κι αμφισβητίας. Σκαρφάλωσα και περιπλανήθηκα στη Μαύρη Ράχη με την αίσθηση του αναχωρητή που πάει να βρει το Γέροντά στην απρόσιτη σπηλιά του, για να εξομολογηθεί και να ζητήσει έλεος. Το κύμα, κάτω στα μελανά βράχια, με δραματικούς τόνους θέλει να υπενθυμίσει τα συμβάντα. Ο Σολωμός και ο Κάλβος κρατάνε το ίσο στον επιτάφιο θρίαμβο. Όταν μ' έρωτα πολύν έχεις διαλέξει το θάνατο, δεν υπάρχουν νώθα διλήμματα. Η Μαύρη Ράχη δεν αρνιέται την κατανόηση, δεν αποκρύπτει τις έννοιες, αποστρέφεται τον ερμητικό λόγο. Γιατί ο θάνατος δεν ήταν σύμπτωση, ήταν στόχος. Αντίλαλοι ,απηχήσεις κι ανακαλέσματα. Ψηλαφητοί και σίγουροι υπαινιγμοί. Ο μαρασμός της λησμοσύνης δεν πρέπει να ΄χει εδώ θέση.Οι οποιες ερμηνευτικές επεμβάσεις είναι αδύναμες την ομαδική αυτοκτονία να τη μετατρέψουν σε απολίθωμα. Εδώ στη Μαύρη Ράχη, δεν είναι "πάντα κόνις , πάντα τέφρα, πάντα σκιά". Τίποτα σ'αυτό στο Παλαιόκαστρο δεν αναπαύεται "εν τη αγήρω μακαριότητα". Κάθε αγριάγκαθο, κάθε μαυριδερή πέτρα, το σκουρόχρωμο και σταχτί χώμα, είναι αίμα ρέον,γιατί το τοπίο είναι δονημένο από την ιστορία. Αγήρως ναι,όχι μακαριότητα ,λες και ο χρόνος έχει σταματήσει. Δεν έχει μεταστεί ο μη προσχεδιασμένος θρύλος και, φυσικά, δεν επιζητά την επιβίωσή του με χαρμόσυνα τραπέζια της παρηγοριάς, με ετήσιες τιμητικές εκδηλώσεις, με τους λόγους,τα αγήματα, τα στεφάνια, τη φιλαρμονική , κάτω στην πλατεία του χωριού,στο ηρώο με τα σβησμένα απ' τον πολυκαιρισμό ονόματα και με τα αντιτορπιλικά αραγμένα αρόδο. Κάποτε (1973), όταν τύπωνα την ποιητική μου συλλογή "Νέον Μαρτυρολόγιον" είπα να γράψω λίγους στίχους και για τον  Άγνωστο Στρατιώτη με τίτλο

 "Λόγος ανωνύμου τινός": 

Θα με βρείτε - στις ευπρεπισμένες πλατείες

πόλεων κωμοπόλεων και χωριών

Θα με συναντήσετε-σε ένα στίχι του Κάλβου

ή σε ένα κλεφτικο τραγούδι.

Θα με θυμηθήτε - όταν ακούτε τη νεκρώσιμη ακολουθία

και ειδικά τη Στάσι Α΄, Ηχος πλ.β;

'Αμωμοι εν οδώ, Αληλούια 

Ενύσταξεν η ψυχή μου από α(κ)ηδίας...

Και με το "ζυγούς  λύσατε" -  θα με ξεχάσετε.