ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΟΚΟΡΑΚΙ #15

Δεν είχα ύπνο και αποφάσισα να γράψω για ένα τραγούδι που το θεωρώ από τα σημαντικότερα μπλουζ που έχουν γραφτεί ποτέ, αφού πέραν της βαθιάς κληρονομιάς που κρύβουν οι στίχοι του στάθηκε η αιτία να αναβιώσει η μπλουζ μουσική στα μέσα του ’60 και να στραφούν οι λευκοί αμερικάνοι στις πραγματικές ρίζες της μουσικής τους παράδοσης που δεν είναι άλλες από τα μπλουζ. Αυτή η στροφή άλλαξε όλη τη μουσική του 20^ου αιώνα, αφού έσπασαν οι διαχωριστικές γραμμές και τα ρατσιστικά ταμπού, με αποτέλεσμα να αναγνωριστούν και να γίνουν αποδεκτοί από το ευρύ αμερικάνικο κοινό οι γνωστοί πλέον μπλουζμαν που μέχρι τότε βρίσκονταν απομονωμένοι στα στενά όρια της μαύρης κοινότητας. Όσο και αν φαίνεται απίστευτο, στα μέσα της δεκαετίας του 60 οι Ευρωπαίοι, μέσω του γερμανικής έμπνευσης American Blues Festival, είχαν παρακολουθήσει περισσότερες συναυλίες καλλιτεχνών μπλουζ από όσες οι αντίστοιχοι Αμερικάνοι(*). Αυτοί που  κατάφεραν να αναθερμάνουν το ενδιαφέρον για τα μπλουζ και να σπρώξουν τους λευκούς αμερικάνους προς τη μουσική της μαύρης κοινότητας ήταν οι νεαροί   Rolling Stones με την ηχογράφηση του μπλουζ τραγουδιού  The little red rooster. Ίσως αυτή να είναι και η μεγαλύτερη συνεισφορά των  Rolling Stones στην μουσική.

Το χρονικό

Το 1961 ο Howlin’ Wolf  ηχογραφεί το τραγούδι του Willie Dixon , The little red rooster. Ένα ακατέργαστο μπλουζ που μιλάει για ένα κόκκινο κοκοράκι. Οι στίχοι του για τους αμύητους είναι ακατανόητοι, αφού ο τραγουδιστής αφηγείται ότι έχει ένα μικρό κόκκινο κοκοράκι που είναι τεμπέλικο για να λαλάει την αυγή αλλά ταυτόχρονα καταφέρνει να έχει σε τάξη το κοτέτσι και παράλληλα να αναστατώνει με κάθε τρόπο. Ξαφνικά στην επόμενη στροφή σκυλιά αρχίζουν να αλυχτούν και λαγωνικά να ουρλιάζουν. Ο τραγουδιστής προειδοποιεί το παράξενο ανθρώπινο είδος ότι το κοκοράκι βγήκε για κυνήγι για αυτό αναστατώθηκαν τα σκυλιά.

Στην Τρίτη στροφή ο τραγουδιστής αναγγέλλει την απουσία του κοκοριού και παρακαλεί όποιον το βρει να τον οδηγήσει πίσω στο σπίτι γιατί το κοτέτσι βρίσκεται σε αναστάτωση και μόνο η επιστροφή του κοκοριού θα επαναφέρει την γαλήνη.

HOWLIN WOLF

       

Οι Stones βρίσκονται στην Αμερική και συγκεκριμένα στο ναό του ηλεκτρικού μπλουζ του Σικάγο στα στούντιο της Chess Records όπου έχουν ηχογραφήσει όλα τα είδωλά τους. Εκεί ηχογραφούν 14 τραγούδια μεταξύ αυτών και το The little red rooster. Το τραγούδι το πειράζουν ελαφρά αφού προσθέτουν στην εκτέλεσή τους σλάιντ κιθάρα με αποτέλεσμα να γίνει ακόμα πιο «βρώμικος» και ακατέργαστος ο ήχος. Κάνουν όμως ακόμα μια μικρή , ελάχιστη, επέμβαση στους στίχους και δίνουν αθέλητα(;) στους πολύ παρατηρητικούς το κλειδί που ξεκλειδώνει το τραγούδι και μαζί με αυτό, τον αθέατο κόσμο των μπλουζ. Αυτή η αλλαγή βρίσκεται στον πρώτο στίχο. Το I got a little red rooster (είχα ένα κόκκινο κοκοράκι) γίνεται  I am a little red rooster (είμαι ένα κόκκινο κοκοράκι).

Ας μάθουμε από πρώτο χέρι την ιστορία αυτής της πολύ σημαντικής ηχογράφησης. Διηγείται ο Keith Richards:

« Όταν κυκλοφορήσαμε το little red rooster, ένα ακατέργαστο μπλουζ του Γουίλι Ντίξον με σλάιντ κιθάρα και τα λοιπά, ήταν μια τολμηρή κίνηση για την εποχή. Νοέμβριος του 1964. Από παντού παίρναμε αρνητικές απαντήσεις- από την δισκογραφική μας, από τους μάνατζερ, από τους πάντες. Εμείς νιώθαμε ότι είχαμε μια επιτυχία στα χέρια μας και θέλαμε να την προωθήσουμε. Έμοιαζε κάπως σαν να δείχναμε την ανυπακοή μας στην ποπ. Με την αλαζονεία της ηλικίας και της εποχής, θέλαμε να το κυκλοφορήσουμε σαν να κάναμε μια δήλωση I m the little red rooster/ Too lazy to crow for day ( Είμαι ο μικρός κόκκινος κόκορας και βαριέμαι να λαλάω τα ξημερώματα). Για να σε δω μαλάκα. Μπορείς να το κάνεις επιτυχία αυτό το κομμάτι; Ένα τραγούδι που μιλάει για μια αρσενική κότα; Ο Μικ και εγώ επιμέναμε πολύ, λέγαμε : «Έλα ας το σπρώξουμε το τραγουδάκι». Κάτι τέτοια γουστάραμε. Και μόλις έκανε επιτυχία, έγινε το μπαμ και ξαφνικά άρχισαν ο Μάντι (Muddy Waters) και ο Χόουλιν Γούλφ  και ο Μπάντι Γκάι να έχουν δουλειά και να τους κλείνουν όλοι για συναυλίες. Έγινε μια υπέρβαση. Ο δίσκος χτύπησε πρωτιά. Και είμαι απόλυτα σίγουρος ότι με αυτό που κάναμε ο Μπερι Γκόρντι της Motown μπόρεσε να προωθήσει τις δικές του κυκλοφορίες παντού και φυσικά αναβίωσε όλη η σκηνή των μπλουζ του Σικάγο.» (**)

Το τραγούδι

WILLIE DIXON

Ας επιστρέψουμε όμως στους στίχους του τραγουδιού. Γεννιέται η απορία. Τι δουλειά έχει ένα κοκοράκι ,το κοτέτσι και όλο αυτό το αγροτικό σκηνικό στην καρδιά μια μεγαλούπολης, όπως είναι το Σικάγο του 1961;

Η απάντηση είναι απλή. Ο Willie Dixon πάτησε πάνω σε ένα προγενέστερο country blues του  Charlie Patton  το Banty Rooster Blues του 1929 αλλά και σε αυτό της Memphis Minnie:  If you see my rooster (please drive him home)  του 1936.

Πολλοί έχουν την εσφαλμένη εντύπωση ότι τα μπλουζ είναι κατά κύριο λόγο κλαψιάρικα τραγούδια που περιγράφουν τις δυσκολίες των μαύρων και τραγούδια διαμαρτυρίας για την καταπίεση της φυλής από τους λευκούς. Μέγα λάθος.

Ελάχιστα μπλουζ, από τα ηχογραφημένα τουλάχιστον, μπορούν να θεωρηθούν λαϊκά τραγούδια διαμαρτυρίας σαν αυτά των λευκών Woοdy Guthrie και Joe Hill, που μιλούν έξω από τα δόντια. Στη βαθιά ρατσιστική Αμερική κάτι τέτοιο ήταν αδιανόητο. Μέχρι τη δεκαετία του 60 αναφέρονταν στην μουσική  της «φυλής» αφού για αυτούς οι μαύροι δεν ήταν μια εθνολογική οντότητα. Έτσι ο Νέγρος επιχείρησε να υψώσει το ανάστημά του μέσα από τη σεξουαλική θεματολογία. Σε κανένα άλλο θέμα δεν έχει αφιερώσει το μπλουζ τόσους στίχους όσους στη σαρκική πλευρά του έρωτα ή απλώς στο σεξ. Η πληθώρα σεξουαλικών αναφορών καμουφλαριζόταν με ένα περίπλοκο μεταφορικό λεξιλόγιο που συχνά πήγαζε από το σπιτικό περιβάλλον ή από την κουζίνα. Έτσι μέσα από τα σεξουαλικά μπλουζ ήταν που διοχετεύονταν το πνεύμα της ανατροπής και αυτός που τα τραγουδούσε, δεν νοιαζόταν μήπως ξεφύγει από τα δημοφιλή στερεότυπα για το Νέγρο. Με ψυχρότητα δήλωνε: « I’ m blue I’m black  and I’m evil; and I did not make myself»

Ο Dixon λοιπόν δεν δανείζεται τυχαία την αγροτική εικόνα του τραγουδιού του Patton. Στα παλιά καντρυ μπλουζ οι εικόνες από το αγρόκτημα σχετίζονται με τις αρχαϊκές ρίζες και τα αρχέτυπα σύμβολα.Ο κόκορας ήδη, πριν τον 17^ο αιώνα συμβόλιζε το αντρικό σεξουαλικό όργανο και την αντρική σεξουαλική δύναμη και κομπορρημοσύνη.

Ο μικρόσωμος κόκορας είναι ένα πολύ μαχητικό και επιθετικό πτηνό και αυτό θέλει να τονίσει ο  Dixon. Το κοτέτσι συμβολίζει το σπίτι όπου βασιλεύει η οικογενειακή γαλήνη και έτσι δεν χρειάζεται να  βάλει τις φωνές το αρσενικό. Παρόλα αυτά ο κόκορας την κοπανάει και βγαίνει για «κυνήγι»

Η περιγραφή με τα σκυλιά που αλυχτούν και γρυλίζουν δημιουργώντας μια ζοφερή και δυσοίωνη εικόνα συμβολίζουν την αναταραχή που δημιούργησε η απόφαση του κόκορα  να αφήσει την οικογενειακή γαλήνη για να πάει για «κυνήγι». Αυτό το αλύχτισμα αλλά και η προειδοποίηση  του τραγουδιστή προς το ανθρώπινο γένος που δεν μπορεί να καταλάβει, αναδεικνύουν το συναρπαστικό αλλά και το επικίνδυνο της πράξης. Ο κόκορας είναι αγριεμένος, οδηγούμενος από τα αρχέγονα ένστικτα του κυνηγού. Στη τελευταία στροφή ο Dixon κάνει μια έκκληση σε όποιον βρει τον κόκορα να τον οδηγήσει πίσω στο κοτέτσι γιατί έτσι μόνο θα επανέλθει η γαλήνη στο νοικοκυριό. Δεν γνωρίζουμε αν τον βρήκε ποτέ κανένας.

Στα βίντεο που ακολουθούν θα ακούσετε την πρώτη εκτέλεση του 1961 και αμέσως μετά αυτή των Rolling Stones όπου ο 21χρονος Μικ Τζάγκερ λέει με νόημα ότι αυτός είναι το κοκοράκι. Μπορεί η λήψη να είναι παλιά και ο ήχος κακός αλλά νομίζω ότι αξίζει το κόπο να το παρακολουθήσετε.

https://youtu.be/_CRdD2-8kUY

https://youtu.be/PFRQOztuh04

ΠΗΓΕΣ:

 (*) Πωλ Ολιβερ : Η Ιστορία του Blues

(**) Keith Richards : Life