ΤΙ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ;

Γεννήθηκα τον προηγούμενο αιώνα και από τότε σχοινοβατώ ανάμεσα σε ένα κόσμο που ανήκει στο παρελθόν και σε ένα νέο θαυμαστό λαμπρό κόσμο που η ακτινοβολία του πολλές φορές με τυφλώνει και δυσκολεύει την ισορροπία μου πάνω στο τεντωμένο σχοινί. 

Αυτή η προσπάθεια γίνεται πιο επίπονη όταν πλησιάζουν οι χρονιάρες μέρες των Χριστουγέννων. Θυμάμαι τα παλιά χρόνια όταν τα Χριστούγεννα ήταν συνυφασμένα με ένα μικρό ταπεινό βρέφος που έμελλε να γίνει ο Βασιλιάς των Βασιλέων. Ένα βρέφος που γεννήθηκε σε ένα στάβλο έχοντας άχυρα για σκεπάσματα και μόνο τη ζεστή ανάσα των ζωντανών του στάβλου για ζεστασιά. Γεννήθηκε στη πιο βαθιά νύχτα του χρόνου για να φέρει μαζί του το φως του ήλιου που κάθε μέρα θα γίνονταν όλο και περισσότερο, όλο και φωτεινότερο. Τότε, μικρό παιδί, αυτούς τους συμβολισμούς δεν τους ένιωθα ούτε καταλάβαινα τις μακραίωνες τελετουργίες που είχαν ως επίκεντρο το χειμερινό ηλιοστάσιο. Δεν καταλάβαινα γιατί αστρονόμοι -μάγοι έκαναν ένα τόσο μεγάλο ταξίδι ακολουθώντας την πορεία ενός άστρου για να προσκυνήσουν ένα άγνωστο βρέφος και να του προσφέρουν πολύτιμα δώρα...

Θυμάμαι το στολισμό του χριστουγεννιάτικου δένδρου και την "τελετουργία" που ακολουθούνταν. Δύο ήταν τα κορυφαία σημεία. Η τοποθέτηση ενός λαμπρού άστρου στην κορφή του δέντρου και μιας φάτνης -διοράματος που απεικόνιζε τη σκηνή της γέννησης στη βάση του δέντρου. Και τα δύο γίνονταν με περισσή φροντίδα. Θυμάμαι το σπίτι που μοσχοβολούσε από το ψήσιμο των κουραμπιέδων και των μελομακάρονων.Τότε ήταν αδιανόητο να πάρει κάποιος έτοιμα γλυκά. Θυμάμαι το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι που δεν είχε μεγάλη σχέση με το σημερινό.Θυμάμαι τα ποιήματα και τα τραγούδια που μαθαίναμε στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού και πως μας ταξίδευαν νοερά οι εικόνες που περιέγραφαν σε τοπία γαλήνια και κατανυκτικά.

Τα χρόνια και οι δεκαετίες πέρασαν. Πλησιάζουμε με γοργά βήματα στην ολοκλήρωση της δεύτερης δεκαετίας του νέου αιώνα. Έρχονται πάλι Χριστούγεννα. Η μεγαλύτερη νύχτα του έτους θα είναι εδώ στις 21 Δεκεμβρίου. Μόνο που στις μέρες μας δεν χρειάζεται να δίνουμε τόση σημασία στο σκοτάδι. Το καλύπτει η τεχνολογία με τα λαμπρά φώτα νέον. Τι και αν το φως που εκπέμπουν δεν είναι ιλαρόν αλλά "ψυχρό". Φαίνεται πολύ λαμπρότερο σχεδόν εκτυφλωτικό. Η κυρίαρχη εικόνα της εποχής δεν είναι το μικρό βρέφος ούτε η φάτνη. Αυτά έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από το επίκεντρο των ημερών. Κυρίαρχη εικόνα είναι μια φιγούρα ενός παχύσαρκου καλοσυνάτου παππούλη με ροδαλά μάγουλα και μύτη που παραπέμπουν σε εικόνα ανθρώπου που κάνει χρόνια χρήση αλκοόλ και ο οποίος φέρνει φανταχτερά δώρα στα παιδιά. Για το όνομά του δεν είμαι και τόσο σίγουρος . Άλλοι τον λένε Αη Βασίλη άλλοι τον λένε Αη Νικόλα. Λίγη σημασία έχει πλέον αυτή η λεπτομέρεια όπως φυσικά και η καταγωγή του. Σημασία έχουν τα δώρα που φέρνει και η κατανάλωση. Αυτός άλλωστε ήταν ο στόχος και της Coca Cola που δημιούργησε την εικόνα του το 1931 σε μια από τις πιο αναγνωρίσιμες διαφημιστικές καμπάνιες παγκοσμίως. Το Πνεύμα των Χριστουγέννων στον νέο Θαυμαστό και Λαμπρό Κόσμο είναι μια διαφήμιση και μια προτροπή για κατανάλωση αμερικανικού τύπου. Άλλωστε όλη η μυθολογία γύρω από τον Άγιο Βασίλη ή μήπως Αγιο Νικόλα; με τα έλκηθρο που το σέρνουν ελάφια, την είσοδο του από την καμινάδα κλπ είναι και αυτή αμερικάνικο δημιούργημα που η πηγή του βρίσκεται στους στίχους ενός ποιήματος  του 1823 που έχει τίτλο : Η επίσκεψη από τον Αγ. Νικόλα (A Visit of St. Nicholas). Ο ποιητής Clement Clark Moore μπορεί να τα έκανε σαλάτα αλλά κατάφερε να δημιουργήσει ένα νέο πρότυπο που το ολοκλήρωσε ο σκιτσογράφος της διαφημιστικής καμπάνιας της Coca Cola Haddom Sundblom δημιουργώντας το πρόσωπο του Αγ. Βασίλη  δανείζοντάς του το δικό του πρόσωπο όπως αυτό εμφανίζονταν σε έναν καθρέπτη.

Στην Ελλάδα την εικόνα του Αη Βασίλη και ότι την ακολουθεί την έφεραν τη δεκαετίες  '50-'60 οι Έλληνες μετανάστες της Αμερικής. Από τότε οι πραγματικοί Άγιοι ,Βασίλειος και Νικόλαος εξαφανίστηκαν γιατί και το παρουσιαστικό τους αλλά και το έργο τους  οι αγαθοεργίες,ήταν αταίριαστα με το νέο Πνεύμα των ημερών. Μαζί τους πήραν το μικρό βρέφος , τα ήθη και τα έθιμα αυτού του τόπου.

Με το φόβο μην πέσω από το τεντωμένο σκοινί που ισορροπώ και γκρεμοτσακιστώ επικαλούμαι το Πνεύμα των Χριστουγέννων και εύχομαι σε όλο το κόσμο που θα ξεχυθεί στους δρόμους να γιορτάσει αυτές τις μέρες , Καλά Ψώνια, Λαμπερά Δώρα, Καλά Φαγοπότια, και Καλό Ξημέρωμα.