Ο καιρός, μια αιώνια και απρόβλεπτη δύναμη της
φύσης, έχει πάντα ασκήσει έντονη έλξη και προκαλέσει απορίες στον άνθρωπο. Η
αδυναμία μας να ελέγξουμε τον καιρό και οι επιπτώσεις στις ζωές μας έκαναν να αναζητήσουμε τρόπους να
προσπαθήσουμε να τον επηρεάσουμε. Από την αρχαιότητα, ο άνθρωπος
έχει προσπαθήσει να κατανοήσει και να ελέγξει τον καιρό, αναζητώντας τρόπουςγια να προστατευθεί από καταστροφικά φαινόμενα ή να διασφαλίσει ευνοϊκέςσυνθήκες για τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Έτσι, γεννήθηκε η γεωμηχανική, ένας τομέας που επιδιώκει τον έλεγχο του καιρού μέσω τεχνολογικών παρεμβάσεων. Η γεωμηχανική χρησιμοποιεί τηντεχνολογια επιχειρώντας να τροποποιήσει τις φυσικές διεργασίες της ατμόσφαιρας με σκοπό τον έλεγχο και την πρόβλεψη του καιρού. Η σύγχρονη γεωμηχανική έχει επιτύχει σημαντική πρόοδο στον τομέα αυτό, χρησιμοποιώντας ποικίλες τεχνολογίεςκαι παρεμβάσεις. Με τη χρήση αεροπλάνων, δορυφόρων, λέιζερ, υπερηχητικώνκυμάτων και άλλων μέσων, επιχειρείται η παρακολούθηση, η πρόβλεψη και η τροποποίηση των καιρικών συνθηκών. Οι πιο γνωστές μέθοδοιπειραματικού ελέγχου του καιρού περιλαμβάνουν τη σπορά ουσιών(cloud seeding), όπως οι νανοσωματίδια, στην ατμόσφαιρα για να επηρεάσουν τις κλιματικές συνθήκες. Αυτές οι ουσίες μπορούν να επιδράσουν στη συμπεριφορά των νεφών, της βροχής ή των ανέμων.
Cloud-seeding αεροσκάφος A Cessna 441 Conquest II εξοπλισμένο με λοβό σποράς cloud στα φτερά του, στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Χόμπαρτ, Τασμανία, Αυστραλία, 2008. POTO:YSSYguy/ΠΗΓΗ: BRITANNICA.COM
Ο στόχος του cloud seeding είναι να αυξήσει την ποσότητα των κρυστάλλων πάγου ή των σταγονιδίων νεφελών στα νέφη, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η σχηματισμός βροχής ή χιονιού. Για να επιτευχθεί αυτό, συνήθως χρησιμοποιούνται χημικά ενώσεις, όπως ιώδιο ή αργίλιο, που διασπούνται σε μικρά σωματίδια και διαχέονται στα νέφη. Αυτά τα σωματίδια προσελκύουν την υγρασία και συμπυκνώνονται γύρω τους, δημιουργώντας κρύσταλλους πάγου ή σταγονίδια νεφελών, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να πέσουν ως βροχή ή χιόνι.
Οι μέθοδοι του cloud seeding διαφέρουν ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες και τις τοπικές ανάγκες. Ορισμένες μέθοδοι περιλαμβάνουν την εκτόξευση σωματιδίων στον αέρα με τη χρήση αεροπλάνων ή πυροβόλων, ενώ άλλες μέθοδοι απαιτούν την τοποθέτηση στατικών γεννητριών σε εδάφη ή σε ακτογραμμές. Οι τεχνικές cloud seeding έχουν χρησιμοποιηθεί σε διάφορα μέρη του κόσμου για διάφορους λόγους, όπως η αντιμετώπιση περιόδων ξηρασίας, η ενίσχυση υδατοδεξαμενών ή η μείωση των πιθανοτήτων πυρκαγιάς.
Ωστόσο, παρά τις μακροχρόνιες έρευνες, η αποτελεσματικότητα του cloud seeding παραμένει αμφιλεγόμενη και η επιστημονική κοινότητα διαφωνεί σχετικά με την πραγματική του αποτελεσματικότητα.
Συμφωνα με τα προαναφερόμενα γίνεται αντιληπτό ότι δυνατότητες που προσφέρει η
γεωμηχανική είναι αρκετά συναρπαστικές. Μέσω της δυνατότητας πρόβλεψης και
αντιμετώπισης καιρικών φαινομένων όπως καταιγίδες, ξηρασίες, χιονοθύελλες και
ακραίες θερμοκρασίες, μπορούμε να προστατεύσουμε ζωές και περιουσίες. Επίσης, η
δυνατότητα να δημιουργήσουμε βροχή σε ξηρές περιοχές ή να αποτρέψουμε πλημμύρες
μπορεί να συμβάλει στην επίλυση προβλημάτων νερού και γεωργίας. Ωστόσο, η γεωμηχανική δημιουργεί και αμφιλεγόμενα
ζητήματα. Η επέμβαση στη φύση και οι τεχνητές μεταβολές του κλίματος έχουν τις
δικές τους συνέπειες και πιθανούς κινδύνους.
Οι επιπτώσεις των πειραμάτων ελέγχου του
καιρού στον άνθρωπο είναι ένα ζήτημα που απαιτεί περαιτέρω μελέτη και έρευνα.
Οι παρεμβάσεις στον καιρό μπορεί να έχουν δυνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον,
την υγεία και την κοινωνία γενικότερα. Αν και η επιστημονική κοινότητα διεξάγει
έρευνες για να κατανοήσει αυτές τις επιπτώσεις, δεν υπάρχει ακόμα πλήρης
κατανόηση των συνεπειών και των κινδύνων που συνδέονται με την παρέμβαση στον
καιρό.
Ο Ιούλιος Βερν είχε αντιληφθεί όλα τα παραπάνω και τα περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο στο σχετικά άγνωστο μυθιστόρημα με τίτλο "Ανω - Κάτω", πριν από 134 χρόνια!!
Για περισσότερη έρευνα μπορεί κάποιος να
ανατρέξει σε περιοδικά επιστημονικής έρευνας: Περιοδικά όπως το
"Nature", "Science", "Journal of Climate",
"Journal of Geophysical Research: Atmospheres" και άλλα περιοδικά
σχετικά με τη μετεωρολογία, το κλίμα και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον μπορούν
να παρέχουν ερευνητικά άρθρα και μελέτες για το θέμα.